بهانه

سلام

گویا در قدیم، پول به صورت امروز رایج نبود؛ تنها سکه ـ آن‌هم از جنس طلا و نقره ـ رواج داشت. پول پشتوانه‌ای نداشت و ارزشش همراه آن بود. اگر یک سکه به چند تکه تقسیم می‌شد، به اندازه وزنش ارزش داشت. سکه‌ها در محل‌های گوناگون ضرب می‌شدند و عیار آنها با هم متفاوت بود یا بعضی افراد عیار آن را تغییر می‌دادند؛ ازاین‌رو برای دانستن ارزش واقعی سکه، باید به اشخاصی مراجعه می‌شد که در این زمینه تخصص داشتند. به این کار «نقد»یا «نقد کردن» می‌گفتند.

                                                   

امروزه این کلمه (نقد) را برای سنجیدن آثار ادبی، هنری، علمی و .... به کار می‌برند؛ پس انتقاد یا نقد، بررسی یک اثر و سنجش آن است و به معنای عیب‌جویی نیست؛ بلکه بدین معناست که خوبی‌ها و بدی‌های یک اثر را با رعایت اصول «نقد» یا «انتقاد» کنیم.

برای نقد و انتقاد درست توجه به نکات زیر ضرورت دارد:

1. پرهیز از پیش‌داوری:

تا اثری را نخوانده‌ایم، درباره آن قضاوت نکنیم و به گفته دیگران اعتماد نکنیم. باید اول یک اثر را خوب مطالعه کنیم و خوب مقصود نویسنده را بفهمیم؛ سپس درباره آن داوری کنیم. اگر شنیده‌های ما، ما را تحت تأثیر قرار داده است، باید اول خود را از این ذهنیت رها سازیم.

2. توجه به معیارهای خاص هر موضوع:

 کسی که می‌خواهد اثری را نقد کند، لازم است که خود از آن دانش و موضوع آگاهی داشته باشد. اگر بخواهیم ارزش علمی یک کتاب ریاضی را بررسی کنیم، راهی جز این نداریم که این کار را با کمک اصطلاحات و فرمول‌های مخصوص ریاضی انجام دهیم؛ بنابراین برای انتقاد از موضوعات علمی و غیره، انتقاد کننده باید خود به قوانین آن علم یا فن آشنا باشد؛ وگرنه اظهار نظر درست امکان‌پذیر نیست.

3. رعایت امانت در نقل قول:

 در یک نوشته انتقادی هرگاه به نکته‌ای خاص از یک کتاب اشاره می‌شود، باید عین آن مطلب را بدون هر گونه دخل و تصرف با تعیین شماره صفحه بیاوریم تا خواننده بتواند در خصوص سخن نویسنده و انتقادی که شده است، داوری کند.

4. توجه به محتوا و لفظ:

 برای بررسی و بحث درباره وضع یک نوشته، شایسته است که ابتدا آن را از جهت محتوا و سپس از نظر شیوه نگارش و لفظ ارزیابی کنیم.